Register Now!

    Deborah Pratt

    u00c7eviren: Kadir u00d6zal

    Giriu015f:

    u00c7ocuklar hu0131zla geliu015fen ve deu011fiu015fen varlu0131klardu0131r ve mu00fczik bu geliu015fimin u00f6nemli bir paru00e7asu0131du0131r. Bu u00e7alu0131u015fmada, 0u20138 yau015f arasu0131 u00e7ocuklaru0131n mu00fczikal geliu015fimleriyle ilgili u00a0birtaku0131m arau015ftu0131rmalar, u00f6zellikle ses aralu0131u011fu0131, melodi ve ritim u00fczerinde durularak gu00f6zden geu00e7irilecektir.

    u00c7ocuklardaki mu00fczikal geliu015fimi inceleyen arau015ftu0131rmalarda, u00e7ocuklaru0131n motor, su00f6zel ve mu00fczikal yeteneklerinin henu00fcz tam olarak geliu015fmemiu015f olmasu0131ndan dolayu0131 bir taku0131m u00f6zel sorunlarla karu015fu0131lau015fu0131lmaktadu0131r. u00d6rneu011fin Gilbert (1980), motor becerilerin geliu015fimini inceleyen ve bu amau00e7la Motor Mu00fczik Becerileri Testiu2019ni geliu015ftirdiu011fi bir arau015ftu0131rmasu0131nda 3u20136 yau015f arasu0131 808 u00e7ocuu011fu test etmiu015f ve u00e7alu0131u015fma sonunda her bir yau015f du00fczeyinde performans bulgularu0131nu0131n aritmetik ortalamasu0131nda artu0131u015f olduu011funu saptamu0131u015ftu0131r. Melodik algu0131lama u00fczerine yapu0131lan bir u00e7alu0131u015fmada (Ramsey, 1983:144) u00e7ocuu011fun u015farku0131 su00f6ylemedeki yeterliliu011finin melodik algu0131layu0131u015f yeteneu011fini dou011frudan etkilediu011fi ortaya konulmuu015ftur. Diu011fer pek u00e7ok arau015ftu0131rmada (Scott,1979; Webster ve Schlentrick, 1982; Fyk, 1995, 1996) bu sorunun u00fcstesinden gelebilmek iu00e7in su00f6zsu00fcz (non-verbal) metotlar ya da su00f6zlu00fc (verbal) ve su00f6zsu00fcz metotlaru0131n bir arada olduu011fu metotlar kullanu0131lmu0131u015ftu0131r. Bununla birlikte, ritim geliu015fimi u00fczerine yapu0131lan uzun soluklu bir arau015ftu0131rmada (Rainbow, 1981:72), u00fcu00e7 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131n kendilerinden istenen ritimleri verirken, kendi seslerini kullandu0131klaru0131nda u00e7ok daha bau015faru0131lu0131 olduklaru0131 ortaya u00e7u0131kmu0131u015ftu0131r. Bu nedenle en aydu0131nlatu0131cu0131 arau015ftu0131rma projeleri, u00e7ocuklara mu00fczikal kavramlaru0131 algu0131layu0131u015flaru0131nu0131 ifade etmede bir dizi farklu0131 yu00f6ntemin sunulduu011fu u00e7alu0131u015fmalar olmuu015ftur.

    Bu tu00fcr arau015ftu0131rmalar incelenirken ortaya u00e7u0131kabilecek birtaku0131m yanlu0131u015f deu011ferlendirmeler olabilir. Bunlardan en u00f6nemlisi, arau015ftu0131rma bulgularu0131nu0131 tu00fcm yau015f seviyelerinden u00e7ocuklara ya da tu00fcm u00f6u011fretim sistemlerine uygulama gibi bir genellemeye gitmektir. Bu00f6yle bir genelleme -u00f6zellikle bulgular au011fu0131rlu0131klu0131 olarak arau015ftu0131rmada kullanu0131lan bir u00f6u011fretim yu00f6nteminin etkililiu011fine ya da yetersizliu011fine dayalu0131 ise- yanlu0131u015f olacaktu0131r. u00d6rneu011fin Groves (1969) ritimsel eu011fitim ve bunun motor-ritmik tepkilerle eu015fgu00fcdu00fcmlu00fclu00fcu011fu00fc u00fczerine bir u00e7alu0131u015fma yapmu0131u015ftu0131r. Kontrol grubundaki u00e7ocuklar hiu00e7bir eu011fitim almamu0131u015f; deneysel gruptaki u00e7ocuklarsa 24 hafta boyunca haftada yaru0131m saat eu011fitim almu0131u015flardu0131r. Bu su00fcre boyunca deneysel gruptaki u00e7ocuklara u00e7ok fazla yu00f6nlendirici ve emredici olmayan, au011fu0131rlu0131u011fu0131n tonal sistemle birleu015ftirilmiu015f ritim eu011fitimine verildiu011fi bir uygulama yapu0131lmu0131u015ftu0131r. 24 haftalu0131k su00fcreu00e7, du00f6rt haftalu0131k bu00f6lu00fcmlere ayru0131lmu0131u015f, her bir du00f6rt haftalu0131k su00fcreu00e7te yalnu0131zca tek temel ritim kalu0131bu0131 gu00f6sterilmiu015f, ilerleyen du00f6rt haftalu0131k su00fcreu00e7lerde her yeni u00f6u011frenilen temel kalu0131p eskileriyle birleu015ftirilmiu015ftir. En son du00f6rt haftalu0131k su00fcrece gelindiu011finde ise tu00fcm kalu0131plar birleu015ftirilmiu015ftir. u00c7alu0131u015fma sonunda deney ve kontrol gruplaru0131ndaki u00e7ocuklaru0131n geliu015fim du00fczeyleri arasu0131nda anlamlu0131 bir fark bulunamamu0131u015ftu0131r. Bu durum, ritim eu011fitiminin bu yau015f seviyesinde asla etkili olmadu0131u011fu0131 anlamu0131na gelmez; ancak, bu biu00e7imdeki bir ritim eu011fitiminin etkili olamadu0131u011fu0131 su00f6ylenilebilir. Hatta bu arau015ftu0131rmanu0131n, etkili bir u00f6u011fretim yu00f6ntemi arayan u00f6u011fretmenler iu00e7in deu011ferli bir bilgi kaynau011fu0131 olabileceu011fi de su00f6ylenebilir.

     

    Dou011fal Geliu015fimin u00d6nemi:

    Yapu0131lan bilimsel arau015ftu0131rmalarda su00fcrekli yinelenen ortak bulgu, u00e7ocuklaru0131n mu00fczikal geliu015fiminde yau015fu0131n son derece u00f6nemli olduu011fudur. 3-5 yau015f arasu0131 u00e7ocuklarda u201cyau015fu201d unsurunun, melodik ritim, melodik u00e7eru00e7eve ve melodik aralu0131klaru0131 algu0131lamada, vurmalu0131 u00e7algu0131larla u00e7alu0131u015fma deneyiminden daha u00f6nemli olduu011fu (Ramsey, 1983:142-144); bunun da u00f6tesinde, 6-8 yau015f arasu0131 u00e7ocuklarda yau015f unsurunun, ritmik senkronizasyonun geliu015fimi iu00e7in verilen eu011fitimden daha u00f6nemli olduu011fu (Graves, 1969:415) ortaya konulmuu015ftur.

    Ku00fcu00e7u00fck u00e7ocuklarda yau015fu0131n u00f6nemli bir etken olmasu0131, onlaru0131n neredeyse tu00fcm geliu015fimlerinin aynu0131 anda olmasu0131ndan kaynaklanmaktadu0131r. Zihinsel beceriler, motor beceriler, u015farku0131 su00f6yleme becerisi ve mu00fczikal kavramlaru0131 algu0131layabilme gibi etkenler u00e7ocuu011fun mu00fczikal du00fcnyasu0131nu0131 bir bu00fctu00fcn olarak etkiler. Bir dizi ilgi u00e7ekici arau015ftu0131rmada, 3-6 yau015f u00e7ocuklarda mu00fckemmel iu015fitme becerisinin (perfect/absolute pitch) geliu015fmesinde, onlaru0131n algu0131sal iu015flerliklerindeki bir deu011fiu015fikliu011fin olasu0131 etkileri incelenmiu015ftir. Algu0131sal iu015flerlikteki deu011fiu015fim, Piaget gibi arau015ftu0131rmacu0131lar tarafu0131ndan, u00e7ocuklaru0131n mu00fczikal olmayan yau015fantu0131laru0131 iu00e7erisinde gu00f6zlemlenmiu015ftir. Piagetu2019e gu00f6re, u201ctarihsel olarak algu0131lar kavramlardan u00f6nce geliu015firu201d ve u201csu00fcreu00e7 iu00e7erisinde algu0131laru0131n etkisi giderek azalu0131rken kavramlar geliu015firleru201d (Sergeant ve Roche, 1973:41). Sergeant (1969) u00e7ocuklarda mu00fczikal geliu015fim u00fczerine yaptu0131u011fu0131 bir arau015ftu0131rmada u015fu u00f6nemli bulguyu elde etmiu015ftir: u00e7algu0131 eu011fitimine 7 yau015fu0131ndan u00f6nce bau015flamu0131u015f olan profesyonel mu00fczisyenlerin bu00fcyu00fck u00e7ou011funluu011fu mu00fckemmel iu015fitme yeteneu011fine sahip olmuu015flardu0131r. Bu u00e7alu0131u015fmayu0131 temel alan u0130ngiliz arau015ftu0131rmacu0131lar Sergeant ve Roche (1973) mu00fczikal biu00e7im, aralu0131klar ve tonalite alanlaru0131ndaki kavramsal iu015flerliu011fin yau015fla birlikte artacau011fu0131; u00e7u00fcnku00fc yine yau015fu0131n ilerlemesine bau011flu0131 olarak iu015fittiu011fini algu0131lamaya verilen dikkatin azalacau011fu0131 varsayu0131mu0131nu0131 ortaya atmu0131u015flardu0131r. Sergeant ve Rocheu2019un arau015ftu0131rma bulgularu0131 bu varsayu0131mlaru0131nu0131 desteklemiu015f ve u00e7alu0131u015fmalaru0131nu0131n sonucunda u015fu gu00f6ru00fcu015fu00fc u00f6nemle vurgulamu0131u015flardu0131r: u00e7ocuklarda u201ckritik du00f6nemu201d olarak adlandu0131ru0131lan dou011fal geliu015fim su00fcrecinde du0131u015f du00fcnyadan gelen her bilgi farku0131nda olmaksu0131zu0131n edinilir, bu du00f6nem sonundaysa her yeni bilgi bilinu00e7li olarak u00f6u011frenilmeye bau015flanu0131r. u0130u015fte edinimin yerini u00f6u011frenmenin aldu0131u011fu0131 geliu015fim du00f6nemine geu00e7meden u00f6nce; yani iu015fitsel algu0131lamanu0131n yerini daha u00fcst du00fczey bir geliu015fim su00fcreci olan kavramsal du00fcu015fu00fcnme almadan u00f6nce, u00e7ocuklarda u201ckritik du00f6nemu201d olarak adlandu0131ru0131lan dou011fal geliu015fim evresinde u00e7algu0131 eu011fitimine au011fu0131rlu0131k verilmelidir.

    Amerikalu0131 arau015ftu0131rmacu0131lar McDonald ve Ramsey (1979), Sergeant ve Rocheu2019un arau015ftu0131rmasu0131nu0131 aynu0131 yu00f6ntemleri kullanarak tekrar etmiu015fler ve kavramsal iu015flerlik 2-6 yau015f arasu0131nda dikkate deu011fer u00f6lu00e7u00fcde artsa da, iu015fittiu011fini algu0131lamaya verilen dikkatle yau015f arasu0131nda anlamlu0131 bir iliu015fki olmadu0131u011fu0131 sonucuna varmu0131u015flardu0131r. McDonald ve Ramsey, aynu0131 yu00f6ntemin kullanu0131ldu0131u011fu0131 iki u00e7alu0131u015fmanu0131n sonuu00e7laru0131 arasu0131nda ortaya u00e7u0131kan bu tutarsu0131zlu0131u011fu0131n deu011ferlendirme au015famasu0131ndaki farklu0131 uygulamalardan kaynaklanmu0131u015f olabileceu011fini belirtmiu015flerdir. u00c7u00fcnku00fc u0130ngilizlerin yaptu0131u011fu0131 arau015ftu0131rma yaru0131m ses iu00e7erisindeki kaymalaru0131 dou011fru kabul ederken, Amerikalu0131laru0131n yaptu0131u011fu0131 u00e7alu0131u015fmada sadece tam sesler dou011fru kabul edilmiu015ftir. Ramsey (1983) daha detaylu0131 bir arau015ftu0131rma yaparak okul u00f6ncesi u00e7ocuklarda melodik algu0131lamayu0131 incelemiu015ftir. Tu0131pku0131 Sergeant ve Rocheu2019un arau015ftu0131rmasu0131nda olduu011fu gibi, melodik algu0131layu0131u015fta (u00f6zellikle de melodik ritim, melodik u00e7eru00e7eve ve melodik aralu0131k au00e7u0131su0131ndan) yau015fu0131n u00f6nemli bir etken olduu011fu; bununla birlikte, mutlak iu015fitme (absolute pitch) yeteneu011finde yau015fu0131n hiu00e7bir belirgin ve anlamlu0131 etkisi olmadu0131u011fu0131 sonucuna varmu0131u015ftu0131r.

    Amerikau2019da yapu0131lan u00e7alu0131u015fmalar iu015fitsel geliu015fim su00fcrecinde bir deu011fiu015fiklik du00f6nemi olduu011fu varsayu0131mu0131nu0131 desteklemezken, dou011fal geliu015fimin u00f6nemi u00fczerinde durmuu015f ve tu0131pku0131 McDonald ve Ramseyu2019in yorumunda olduu011fu gibi u201cokul u00f6ncesi du00f6nemde dou011fru seslerle u015farku0131 su00f6ylemenin, kullanu0131labilir bir ses aralu0131u011fu0131nu0131 geliu015ftirebilmenin ve melodik anlamda temel kavramlaru0131 geliu015ftirmeninu201d (McDonald ve Ramsey, 1979:10) u00f6nemini vurgulamu0131u015flardu0131r.

    McDonald ve Ramseyu2019e gu00f6re arau015ftu0131rma bulgularu0131nu0131n u00f6u011fretmenler tarafu0131ndan uygulanma su00fcreci son derece u00f6nemlidir. Dou011fal geliu015fim u00e7ocuu011fun mu00fczikal geliu015fimindeki en u00f6nemli etken olduu011fu iu00e7in, u00f6u011fretmen bu geliu015fimin ilerleme su00fcreci konusunda bilinu00e7li olmalu0131du0131r; yani mu00fczikal etkinlikler ve u00e7alu0131u015fmalar, u00e7ocuu011fun zaten dou011fal olarak geliu015fmekte olan becerilerine uygun, bu becerileri geliu015ftirecek ve u00e7ok daha ileri du00fczeye tau015fu0131yacak biu00e7imde planlanmalu0131du0131r.

     

    Ses Aralu0131u011fu0131 ve Melodik Algu0131lama Geliu015fimi:

    Bebeklerin mu00fcziu011fin farku0131nda olduklaru0131 ve mu00fcziu011fe tepki verdiklerine u2013hatta bunu anne karnu0131ndayken bile yaptu0131klaru0131nau2013 iliu015fkin birtaku0131m arau015ftu0131rma sonuu00e7laru0131 vardu0131r. Moog, Stirnimannu2019dan (1940) yaptu0131u011fu0131 bir alu0131ntu0131da anne karnu0131ndaki bebeklerin, anneleri mu00fczik dinlerken belirgin biu00e7imde aktif olduu011funu su00f6yler (Moog, 1976:38). Ancak bu tepkilerin kendi iu015fitmesinden mi kaynaklandu0131u011fu0131 ya da annesinin iu015fitmesine karu015fu0131 bir tepki mi olduu011fu kesin olarak bilinmemektedir. Dou011fumdan sonra bebekler, gu00fclu00fcmsemeye bau015fladu0131klaru0131 su00fcreu00e7le birlikte u00fczerlerinde sakinleu015ftirici bir etkisi olan mu00fcziu011fe karu015fu0131 da tepki vermeye bau015flar. Ninniler son derece etkilidir ve geniu015f aralu0131klarda dolau015fan seslerin ve enstru00fcmanlaru0131n daha sakinleu015ftirici ve rahatlatu0131cu0131 bir etkisi olduu011fu gu00f6zlemlenmiu015ftir (Moog, 1976:39). Mu00fcziu011fe karu015fu0131 au00e7u0131ku00e7a verilen tepkilerden hemen sonra bau015flayan u015farku0131 biu00e7imindeki ilk mu0131ru0131ldanmalar ilk 4-6 aylar arasu0131nda gu00f6ru00fclu00fcr. Bunlar u00e7ou011funlukla hiu00e7bir diatonik sistemde olmayan ve kademeli olarak inici, ku00fcu00e7u00fck ikili aralu0131ktan daha ku00fcu00e7u00fck aralu0131klarda dolau015fan melodilerdir (Moog, 1976:40).

    3 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131 %50si taklit ederek u015farku0131 su00f6yleme yeteneu011fine sahiptirler; ayru0131ca tam bir u015farku0131daki ses deu011fiu015fimlerinin ve ritimlerinin neredeyse tamamu0131nu0131 dou011fru olarak verebilir, su00f6zlerini tam olarak su00f6yleyebilirler (Moog, 1976:43). Bau015fka bir arau015ftu0131rma, test edilen 3 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131n %43 u00fcnu00fcn ses aralu0131klaru0131 kavramu0131nu0131, %36su0131nu0131n ise melodik u00e7eru00e7eve kavramu0131nu0131 anlayabildiklerini ortaya koymuu015ftur (Scott, 1979:91). 4 ve 5 yau015flaru0131nda bu kavramlaru0131n anlau015fu0131labilme oranu0131nda Tablo 1u2019de gu00f6ru00fcldu00fcu011fu00fc gibi bir artu0131u015f gu00f6zlenmektedir:

    Tablo.1 Ses perdeleri ve melodik kavramlaru0131 anladu0131u011fu0131nu0131 gu00f6steren u00e7ocuklaru0131n yau015flara gu00f6re oranlaru0131 (Scott, 1979:91).

    3 yau015f 4-5 yau015f
    Ses perdesi %43 %82
    Melodik u00e7eru00e7eve %36 %56
    Aralu0131k boyutu %0 %55

    Kavramlaru0131 anlamadaki geliu015fimlerine rau011fmen, su00f6zler olmadan sadece enstru00fcmanla u00e7alu0131ndu0131u011fu0131nda, du00f6rt yau015f u00e7ocuklaru0131ndan sadece %40u0131 u00f6nceden bildikleri bir u015farku0131yu0131 tanu0131yabilmiu015flerdir. Bu oran 5 yau015f u00e7ocuklaru0131nda %75e u00e7u0131kmu0131u015f, ancak test edilen 5 yau015f u00e7ocuklaru0131ndan sadece du00f6rtte biri bildikleri bir u015farku0131 farklu0131 su00f6zlerle sunulduu011funda o u015farku0131yu0131 tanu0131yamamu0131u015flardu0131r. Pflederer de (1964) u201cmelodiyi aku0131lda tutmau201d (melodiyi deu011fiu015fikliklerden etkilenmeden su00fcrekli olarak algu0131layabilme) u00fczerine bir u00e7alu0131u015fma yapmu0131u015f ve u00f6zellikle de bunun mu00fczikal du00fcu015fu00fcnmenin geliu015ftirilmesine olan etkisini arau015ftu0131rmu0131u015ftu0131r. Pfledereru2019e gu00f6re u201cu00e7ocuk anlu0131k algu0131lamalaru0131nu0131 kullanmak u00fczere su0131nu0131rlandu0131ru0131ldu0131u011fu0131 su00fcrece, iu015fitsel du00fcnyasu0131nu0131 ortaya koymak iu00e7in geliu015ftirmekte olduu011fu yapu0131sal u00e7eru00e7eve de su0131nu0131rlandu0131ru0131lmu0131u015f olacaktu0131r.u201d (1964:255). 5-8 yau015f arasu0131 u00e7ocuklaru0131n melodileri algu0131lama yeteneu011fi u00fczerine u00e7alu0131u015fan Pfledereru2019in arau015ftu0131rma bulgularu0131 Tablo 2u2019de gu00f6sterilmektedir:

    Tablo.2 Melodi ve tonal kalu0131plaru0131 aklu0131nda tutabilen u00e7ocuklaru0131n oranu0131 (Pflederer, 1964:263-265)

    5 yau015f 8 yau015f
    Tonal kalu0131plar traspoze edildiu011finde
    melodi hatu0131rlandu0131 %63 %76
    Su00fcre deu011fiu015ftirildiu011finde melodi hatu0131rlandu0131 %50 %94
    Eu015flik armonisi ve eu015flik ritmi
    deu011fiu015ftirildiu011finde melodi hatu0131rlandu0131 %50 %56

    Ayru0131ca Pflederer biru00e7ok durumda dou011fru u00e7u00f6zu00fcmlere u00e7ocuklaru0131n el u00e7u0131rpma, ayak vurma, sayma gibi etkinliklerinin eklenmesiyle ulau015fu0131ldu0131u011fu0131nu0131 belirtmiu015f ve u00e7ocuklaru0131n mu00fczik yaratu0131m su00fcrecinde etkin olarak yer almasu0131nu0131n u00f6nemini vurgulamu0131u015ftu0131r.

    Miller (1986) mu00fczik yaratu0131m su00fcrecinde etkin olarak yer alma u015fansu0131 verilen 3, 4 ve 5 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131n tepkileri u00fczerine bir u00e7alu0131u015fma yapmu0131u015ftu0131r. Deneklere melodik ve melodik olmayan u00e7algu0131lar, u00e7eu015fitli kasetler ve u00f6u011fretmenlerinin deneklerin istediu011fi u015farku0131laru0131 u00e7alacau011fu0131 bir kasetu00e7alar verilmiu015ftir. u00c7ocuklara u201cgruplar halinde ya da yalnu0131z bau015flaru0131na seu00e7tikleri herhangi bir enstru00fcmanu0131 u00e7almalaru0131, enstru00fcmanlaru0131 ve materyalleri paylau015fmalaru0131, sessizce mu00fczik yapmalaru0131u201d su00f6ylenmiu015ftir (Miller, 1986:5). u00c7alu0131u015fma sonunda Miller, 3 ve 4 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131n ses aralu0131klaru0131nu0131 ayu0131rt edebilme, seslerin yu00f6nu00fcnu00fc su0131ralayabilme ve bunu melodik enstru00fcmanlarla birleu015ftirebilme yeteneklerinin 5 yau015fu0131ndakiler kadar geliu015fmediu011fini gu00f6rmu00fcu015ftu00fcr. 5 yau015fu0131ndaki u00e7ocuklara u00e7algu0131larla u00f6zgu00fcrce uu011frau015fabilmeleri ve onlaru0131 keu015ffedebilmeleri iu00e7in zaman verildiu011finde, ses aralu0131u011fu0131 ve melodik u00e7eru00e7eve kavramlaru0131nu0131 anlayabildiklerini gu00f6stermiu015fler ve ksilofonla su0131ralu0131 diatonik ve kromatik notalar u00e7almu0131u015flardu0131r (Miller, 1986:9). 4 ve 5 yau015fu0131ndakilere su00f6yledikleri u015farku0131lara eu015flik yapabilmeleri iu00e7in ksilofon, rezonatu00f6r ziller ve otoharp verilirken, 3 yau015fu0131ndakiler ritim u00e7ubuklaru0131, simbal ya da diu011fer melodik olmayan enstru00fcmanlaru0131 kullanmu0131u015flardu0131r (Miller, 1986:10).

     

    Ritim Kavramu0131nu0131n ve Ritim Becerilerinin Geliu015fimi:

    Bebekler, yaku0131n geu00e7miu015f kavramu0131nu0131n bilincinde olmaksu0131zu0131n u201cyau015fanu0131lan anu201du0131 algu0131layabildikleri iu00e7in yavau015f ve hu0131zlu0131 mu00fcziu011fin ayru0131mu0131na varamazlar. u00c7ok ku00fcu00e7u00fck bir bebeu011fe u00e7alu0131nan herhangi bir mu00fcziu011fin ritmi onun iu00e7in hiu00e7bir anlam ifade etmez (Moog, 1979:39). 5 ve 6. aylar arasu0131nda bebekler mu00fcziu011fe au00e7u0131ku00e7a ve genelde tu00fcm vu00fccudun sallanmasu0131 gibi tekrarlayan birtaku0131m hareketlerle karu015fu0131lu0131k verirler. Bunlar, mu00fczikle uyumluluk gu00f6stermeyen ve ritmik olarak koordineli olmayan; buna karu015fu0131n kendi iu00e7inde bir ritmi olan hareketlerdir. Moog, bu hareketlerin mu00fczikle senkronize olmasa da mu00fcziu011fin ritmiyle bir u015fekilde ilgili olduu011fu varsayu0131mu0131nu0131 u00f6ne su00fcrmu00fcu015ftu00fcr; u00e7u00fcnku00fc Moogu2019a gu00f6re u201cu00e7ocuk geliu015ftiku00e7e, kendi hareketlerini mu00fcziu011fin ritmi ve dinamiu011fiyle eu015fleu015ftirmeye bau015flaru201d (1979:40). 18 ayu0131 doldurduklaru0131nda, bebeklerin %10u hareketlerini mu00fcziu011fin ritmine uydurabilirler (1979:41).

    1u20132 yau015f arasu0131 u00e7ocuklaru0131n ilk u015farku0131laru0131 u00e7ou011funlukla aynu0131 su00fcreye sahip, nadiren de u00bd oranu0131nda daha uzun su00fcreye sahip olan seslerden oluu015fmuu015f ve u00e7ok basit ritim kalu0131plaru0131ndan ibaret olan u015farku0131lardu0131r. Duraklaru0131n uzunluu011fu u00e7ocuu011fun nefes almasu0131na ve su00f6ylediu011fi u015farku0131da bau015fka bir su00f6z u00f6beu011fine geu00e7ip geu00e7mediu011fine bau011flu0131du0131r (Moog, 1979:42).

    3 yau015fu0131na gelen u00e7ocuklaru0131n %50si bir u015farku0131nu0131n ritmini, melodisini ve su00f6zlerini bau015ftan sona dou011fruya yaku0131n su00f6yleyebilirler (Moog, 1979:43). Rainbow (1981) 3 yau015f u00e7ocuklaru0131na verilen ritim alu0131u015ftu0131rmalaru0131nda, kendilerinden istenilen ritmi en kolay biu00e7imde, sesli olarak ritmi yansu0131tan su00f6zlerle verebildiklerini bildirmiu015ftir (Rainbow, 1981:71). Bunu su0131rasu0131yla

    • bir ritim kalu0131bu0131nu0131 insan sesiyle sunulduktan sonra el u00e7u0131rparak verme;
    • kasetten u00e7almakta olan mu00fcziu011fe sabit vuruu015flarla el u00e7u0131rparak eu015flik etme ya da sabit vuruu015flarla ritim u00e7ubuklaru0131yla eu015flik etme;
    • kasetten u00e7almakta olan mu00fcziu011fin ritmini dinledikten hemen sonra aynu0131 ritimde el u00e7u0131rpma ya da aynu0131 ritimde yu00fcru00fcme;
    • kasetten u00e7almakta olan mu00fczikle aynu0131 anda aynu0131 ritimde el u00e7u0131rpma ve aynu0131 ritimde yu00fcru00fcme alu0131u015ftu0131rmalaru0131 izlemiu015ftir (Rainbow, 1981:71-72).

    Benzer bir hiyeraru015fi 4 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131n gu00f6zlemlenmesi sonucunda da ortaya u00e7u0131kmu0131u015ftu0131r (bkz. Tablo 3).

    Tablo.3 Ritim alu0131u015ftu0131rmalaru0131nu0131 bau015faru0131yla tamamlayan u00e7ocuklaru0131n oranlaru0131 (Rainbow, 1981:71-72).

    3 yau015f 4 yau015f
    insan sesiyle verilen ritmi su00f6zlerle tekrar etme %50 %70u201390
    ritim kalu0131bu0131nu0131 insan sesiyle sunulduktan sonra el u00e7u0131rparak verme %10u201314 %30u201340
    sabit vuruu015flarla el u00e7u0131rparak u00e7alan mu00fcziu011fe eu015flik etme %10u201314 %40u201360
    u00e7alan mu00fcziu011fe sabit vuruu015flarla ve ritim u00e7ubuklaru0131yla eu015flik etme %10u201314 %40u201360
    dinledikten hemen sonra mu00fcziu011fin ritmini el u00e7u0131rparak verme %4u201315 %30u201340
    dinledikten hemen sonra mu00fcziu011fin ritminde yu00fcru00fcme %4u201315 %18u201320
    mu00fczikle aynu0131 anda aynu0131 ritimde el u00e7u0131rparak yu00fcru00fcme %4 < %15

    Miller (1986), ku00fcu00e7u00fck u00e7ocuklaru0131n u00e7algu0131laru0131 u00f6zgu00fcrce keu015ffetmelerine ve mu00fczik yaratu0131m su00fcrecinde etkin biu00e7imde yer almalaru0131na izin verildiu011finde basit ritim kalu0131plaru0131nu0131 kastanyet ve zil gibi u00e7algu0131larda bau015faru0131yla verebileceklerini ortaya koymuu015ftur; ancak karmau015fu0131k kalu0131plar asla tekrar edilememiu015ftir (1986:11). Rainbow arau015ftu0131rmasu0131nda her ne kadar mu00fczikle aynu0131 anda ritmik yu00fcru00fcyu00fcu015f yapma ve el u00e7u0131rpmanu0131n u00e7ocuklar iu00e7in zor bir alu0131u015ftu0131rma olduu011fu sonucuna varmu0131u015fsa da, Miller 4 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131n yu00fcru00fcyu00fcu015f su0131rasu0131nda sabit vuruu015f yapabildiklerini gu00f6zlemlemiu015ftir (Miller, 1986:11). Moog, hareketin ritmini mu00fcziu011finkiyle eu015fleu015ftirebilen u00e7ocuklaru0131n sayu0131su0131nu0131n 4u20136 yau015flar arasu0131nda iki katu0131na u00e7u0131ktu0131u011fu0131nu0131 ortaya koymuu015ftur (Moog, 1979:43).

    5 yau015f u00e7ocuklaru0131nu0131n %67si tek zille verilen ritmi bau015faru0131yla tekrar ederken, farklu0131 tonlardaki zillerle verilen ritimleri tekrar etmekte zorlanmu0131u015flar ve u00e7ocuklardan sadece %52si bau015faru0131lu0131 olmuu015ftur (8 yau015f u00e7ocuklaru0131yla karu015fu0131lau015ftu0131rma iu00e7in bkz. Tablo 4).

    Tablo.4 Ritmi tekrar edebilen u00e7ocuklaru0131n oranu0131 (Pflederer, 1964:262)

    5 yau015f 8 yau015f
    Tek tonlu zille verildiu011finde ritmi tekrar edebilenler %67 %89
    Farklu0131 tonlardaki zillerle verildiu011finde ritmi tekrar edebilenler %52 %72

    Sonuu00e7:

    Tarihsel olarak, okul u00f6ncesi du00f6nemde u00e7ocuklaru0131n mu00fczik eu011fitimi, mu00fczik konusunda u00e7ok az bilgi ve eu011fitime sahip olan anasu0131nu0131fu0131 u00f6u011fretmenlerine bu0131raku0131lmu0131u015ftu0131r. Erken yau015flarda ortaya u00e7u0131kan mu00fczikal kavramlar ve becerilerin geliu015fimindeki bu olau011fanu00fcstu00fc artu0131u015f mu00fcziu011fin u00e7ocuklar iu00e7in gelip geu00e7ici bir hevesten u00e7ok daha fazla u015fey ifade ettiu011fini ortaya koymaktadu0131r. Cambridge u00dcniversitesinde okul u00f6ncesi u00e7ocuklaru0131n mu00fczik eu011fitimi alanu0131nda u00e7alu0131u015fan Gordon Shaw ve Frances Rauscheru2019in yaptu0131u011fu0131 bir arau015ftu0131rma, u00e7ocuklardaki bu algu0131layu0131u015f ve geliu015fimin u00e7ocuu011fu mu00fczik du00fcnyasu0131yla tanu0131u015ftu0131rmaktan daha u00e7ok iu015fe yaradu0131u011fu0131nu0131 ortaya u00e7u0131karmu0131u015ftu0131r (Begley, 1996). Shawu2019a gu00f6re u201cEu011fer ku00fcu00e7u00fck u00e7ocuklarla u00e7alu0131u015fu0131yorsanu0131z, onlara ileri du00fczey matematik ya da satranu00e7 u00f6u011fretmezsiniz. Fakat onlar mu00fczikle ilgilidirler ve mu00fcziu011fi ilerletebilirler.u201d (Begley, 1996:57)

    Hem mu00fczikal hem de zihinsel geliu015fim iu00e7in anaokulundan yu00fcksekokula kadar uygun biu00e7imde yapu0131landu0131ru0131lmu0131u015f mu00fczik eu011fitimi programlaru0131nu0131n oluu015fturulmasu0131nu0131 beklemeden, ku00fcu00e7u00fck u00e7ocuu011fun yau015famu0131 mu00fczikal deneyimlerle doldurulmalu0131du0131r.

    Bilim adamlaru0131 u00e7ocuklaru0131n okul u00f6ncesi yau015flarda okul du00f6nemindekinden daha yetenekli olduu011funu tartu0131u015fmaktadu0131rlar u2026 anaokulundan u00f6nceki du00f6nemlerde beyindeki nu00f6ron hu00fccreleri uyaru0131lmayan u00e7ocuklar asla yapabilecekleri iu015fe sahip olamazlar. Abecedarian mu00fcfredatu0131nu0131 du00fczenleyen Joseph Sparlingu2019e gu00f6re u201cAsla u00e7ok geu00e7 olmadu0131u011fu0131nu0131 su00f6ylemek istersiniz, ama u00e7ok ku00fcu00e7u00fck yau015flarla ilgili son derece u00f6zel bir durumun var olduu011fu su00f6ylenebilir.u201d (Begley, 1996:59)

     

    KAYNAKu00c7A

    Begley, S. (1996). u201cYour child’s brainu201d. Newsweek. February 19, 55-62.

    Fyk, J. (1995). u201cMusical determinants of melodic contour recognition: Evidence from experimental studies of preschoolersu201d. Bulletin of the Council for Research in Music Education. Winter, 127, 72-79.

    Gilbert, J. (1980). u201cAn assessment of motor music skill development in young childrenu201d. Journal of Research in Music Education. 28(3), 167-75.

    Groves, W. C. (1969). u201cRhythmic training and its relationship to the synchronization of motor-rhythmic responsesu201d. Journal of Research in Music Education. 7(4), 408-415.

    McDonald, D. T. and Ramsey, J. H. (1979). u201cA study of musical auditory information processing of preschool childrenu201d. Contributions to Music Education. 7, 2-11.

    Miller, L. B. (1986). u201cA description of children’s musical behaviors: Naturalisticu201d. Bulletin of the Council for Research in Music Education. 87, 1-16.

    Moog, H. (1976). u201cThe development of musical experience in children of pre-school ageu201d.

    Psychology of Music. 4(2), 38-45.

    Pflederer, M. (1964). u201cThe responses of children to musical tasks embodying Piaget’s principle of conservationu201d. Journal of Research in Music Education. 12(4), 251-268.

    Rainbow, E. (1977). u201cA longitudinal investigation of the rhythmic abilities of pre-school aged childrenu201d. Bulletin of the Council for Research in Music Education. 50, 55-61.

    Rainbow, E. (1981). u201cA final report on a three-year investigation of the rhythmic abilities of pre-school aged childrenu201d. Bulletin of the Council for Research in Music Education. 66-67, 69-73.

    Rainbow, E. L. and Owen, D. (1979). u201cA progress report on a three year investigation of the rhythmic ability of pre-school aged childrenu201d. Bulletin of the Council for Research in Music Education. 59, 84-86.

    Ramsey, J. H. (1983). u201cThe effects of age, singing ability, and instrumental experiences on preschool children’s melodic perceptionu201d. Journal of Research in Music Education 31(2), 133-145.

    Scott, C. R. (1979). u201cPitch concept formation in pre-school childrenu201d. Bulletin of the Council for Research in Music Education. 59, 87-93.

    Seargant, D. and Roche, S. (1973). u201cPerceptual shifts in the auditory information processing of young childrenu201d. Psychology of Music. 1(2), 39-48.

    Webster, P. R. and Schlentrich, K. (1982). u201cDiscrimination of pitch direction by preschool children with verbal and nonverbal tasksu201d. Journal of Research in Music Education.

    30(3), 151-161.

    ’,


    health questionshealth illnessfood americanfood italiantravel cruisestravel hotels

    n’,


    health questionshealth illnessfood americanfood italiantravel cruisestravel hotels