Ben Bir Orkestra Şefiyim

Yazar, eserinin birinci bölümüne kulak misafiri olduğu bir diyalogla başlıyor: “ Orkestraya hiç sözüm yok  ama, bilmem ki, önüne şef diye birini dikmekle ne yarar görürler?”  “Ben de” dedi öteki, “ Brahms’ın senfonisini dinlerken ben de aynı şeyi düşündüm.”

TRT’de bir dönem pazar sabahları yayımlanan konser programlarının birinde ünlü komedyen Danny Kaye’ in çocuklara batı müziğini sevdirmeyi amaçladığı ve New York Filarmoni Orkestrası’nı  şef olarak yönettiği  bölümleri izlediğimde ben de aynı soruları sormuştum kendime. Danny Kaye’nin bu keyifli programını izlemenizi şiddetle öneririm.

Eserin, yalnızca müzikle uğraşanlar için değil, meslekten olmayan okurlar için de aydınlatıcı bilgiler vermesi, okunmasını kolay ve anlaşılır kılıyor. Sayfa altlarındaki, müzik terimlerinin açıklandığı ve eserde adları geçen besteciler ile müzikçiler hakkında bilgilerin verildiği 96 adet dipnot, eserin, başka kaynaklar araştırılmadan akıcı bir şekilde okunmasını sağlıyor.

Sayfalar ilerledikçe şeflerin sadece değneklerini sallamadıkları ortaya çıkıyor. Ama bir senfonik yapıtta her bir çalgının çalacağı partileri topluca bir sayfa üzerinde gösteren notalar bütününü ifade eden partisyonlardaki çeşitli çalgıların notalarını okumak ve dinlemekte, sonra da bunları zihinde ses bütünü olarak birleştirmekte, yani portelere göz gezdirdiklerinde onu kafalarının içinde duymakta güçlük çekmedikleri öğrenilince her şey  bütünüyle  değişiyor; bu mesleğin öyle havadan kapma bilgilerle edinilemeyeceği, bunun kendine özgü bir tekniği bulunduğu anlaşılıyor.

Eser, yalnızca kariyerlerini şef olarak yapmak isteyenlere değil, orkestra üyelerine, müzisyenlere, müzikseverlere,  izleyicilere hatta bazı meslek ve sanatçılara da yol gösterir nitelikte.

Eserden: “Müziği kendi yaratılışınıza ne türlüsü uygunsa öylece algılamaya yerden göğe hakkınız vardır.” “Önemli olan, orkestranın  ‘doğru’ çaldığı izlemini uyandırmaktır… Aslında mutlak ‘doğru’ çalmak hiçbir zaman söz konusu değildir çünkü.”  “Orkestra da şefin çalgısıdır.”

Ben Bir Orkestra Şefiyim

Yazar: Charles Munch

Çeviren: Üner Birkan

Haziran 2008 Birinci Basım

Pan Yayıncılık

96 sayfa

Yazıyı Hazırlayan: Recai Başpınar